Κατά τη διάρκεια σύγχρονων καταγραφών στη Χίο (δεκαετίες 1990 - 2000), αποτυπώνονται τραγούδια που εντάσσονται στον «κύκλο του χρόνου» (κάλαντα, σκωπτικά και αφηγηματικά αποκριάτικα τραγούδια, κ.ο.κ.), καθώς και στον «κύκλο της ζωής» (νανουρίσματα, δίστιχα της αγάπης και του γάμου, παινέματα του γαμπρού και της νύφης, μοιρολόγια, κ.ο.κ.).
Διαφαίνεται όμως και η επίδραση της «μικρασιάτικης» μουσικής κουλτούρας, που επηρέασε τη Χίο, ιδιαίτερα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και τη μόνιμη εγκατάσταση προσφύγων στην πόλη της Χίου και σε διάφορες περιοχές του νησιού. Σ’ αυτό το πλαίσιο, καταγράφεται η ύπαρξη επαγγελματιών ή ημι-επαγγελματιών μουσικών που κυριάρχησαν στα μουσικά δρώμενα της Χίου από τις δεκαετίες 1930 - 1940, υιοθετώντας ένα ρεπερτόριο που συμπεριλάμβανε οργανικούς σκοπούς όπως ζεϊμπέκικα, απτάλικα ζεϊμπέκικα, συρτά, χασάπικα , αλλά και φωνητικά τραγούδια, καθώς και τσιφτετέλια.
Τα όργανα που χρησιμοποιούσαν κυρίως οι οργανοπαίκτες ήταν κυρίως το σαντούρι, το κλαρίνο, το βιολί, το ούτι χωρίς τη συνοδεία κρουστών.
Ας δούμε και ας ακούσουμε έναν πολύ γνωστό χορό από το Πυργί.
Χορεύεται, κανονικά, από δύο άντρες και μία γυναίκα. Η θέση της ντάμας είναι στην μέση. Ο πρώτος χορευτής κρατά την γυναίκα με μαντήλι από το δεξί της χέρι και ο άλλος αγκαζέ από το αριστερό.
Οι δύο χορευτές ανταλλάσσουν θέσεις, αλλά και κατά την διάρκεια ενός και του ίδιου χορού αντικαθίστανται από άλλους χορευτές η γυναίκα όμως παραμένει στην πίστα μέχρι το τέλος του χορού, μέχρι δηλαδή τη στιγμή που θα κάνουν τα όργανα διάλειμμα, για να παίξουν τον επόμενο χορό. Υποστηρίζεται ότι ο πυργούσικος συμβολίζει ένα καθεστώς γυναικοκρατίας λογω της παραμονής της γυναίκας στην πίστα και στην αντικατάσταση των αντρών, ή
απεικονίζει το πολύ συνηθισμένο φαινόμενο της απαγωγής των γυναικών. Ο πρώτος χορευτής είναι ο απαγωγέας-γαμπρός και ο δεύτερος ο φίλος του που του προσφέρει βοήθεια. Πέρα από κάθε ανάλυση και ερμηνεία ο πυργούσικος είναι ένας χορός που εκφράζει τη λεβεντιά και τη χάρη, το δυναμισμό και το σφρίγος του λαού που τον δημιούργησε και τον χορεύει.
